Column: E(las)tisch

Column maart 2019, geschreven voor Achmea FB&DL, na aanleiding van het instaleren van de Ethiekcommissie bij Achmea

..

Ik loop mee. Vier dagen lang ongeleide projectielen voor mijn poten die ik in het gelid moet blaffen. Zo’n vierdaagse lijkt wel een complete werkweek. De rek is eruit. Je ziet een vriend. Je pakt een biertje van hem aan. Een tik op mijn schouder. Blozend van schaamte onderga ik de preek. Alcohol tijdens de vierdaagse! Een klein kind dat een standje krijgt.

Thuis gekomen zit het in mijn neus, en vooral in mijn hoofd. Spruitjeslucht. De penetrante geur van kleinburgerlijkheid. Ik moest ineens aan een ander voorval denken. Niet uit mijn jeugd, zelfs niet aan de katholieke kerk, maar gewoon Inputdiensten Achmea, drie jaar geleden.

We ontvingen een flinke stapel enveloppen met reclame. Stoppen met roken was nooit zo makkelijk! Met als gadget twee nicotinetabletten. Uit deze stapel enveloppen vielen twee tabletjes, maar uit welke envelop uit de stapel van 100? Wegooien! Zonde van de tijd. Het is toch maar ongevraagde reclame, klonk het op de werkvloer. Toen ze bijna in de prullenbak lagen, wilde een collega ze hebben voor haar broer, als hint om eindelijk eens te stoppen. Later eiste de ontvanger van de ene lege envelop eiste de nicotinetabletten op. Dat kon dus niet meer.

Diefstal of het voorkomen van onnodige verspilling? Was het moreel verwerpelijk twee gevallen pilletjes mee te nemen? Niet integer? Kon het niet volgens de regels van de ethiek? Of gewoon gevalletje ondoordacht handelen? Het mocht in ieder geval niet.

Maandag is wellicht geen geschikte dag om dit soort dilemma’s te wegen. Waarschijnlijk was ze er op een vrijdagmiddag met een stevige reprimande afgekomen, nu niet. De in gang gezette molen was alles vermalend. Op maandag geen moment voor reflectie. De medewerkster werd uiteindelijk na veel soebatten niet ontslagen maar wel twee weken op non actief gezet, zonder salaris.

Kapot was ze er van, ziek. Ze voelde zich als crimineel behandeld. Selectieve strafmaat? “What you think of an issue depends on where you stand?’ Benieuwd wat de ethische commissie van Achmea hiervan zou vinden. Hoe kan je objectief oordelen, consequent, zonder dat je daarbij de menselijke maat verliest?

Vraag binnen commissie ethiek: verzekeren we een omstreden moskee?

Wanneer is een haatpreker in een moskee wezenlijk anders dan de SGP-dominee? Die de Nashvilleverklaring steunt en waar alleen in theorie vrouwen op de kieslijst staan. Een strafbare oproeping tot jihad lijkt me duidelijk. Investeren we nog in kernenergie totdat we massaal weer de “Nee bedankt” stickers tevoorschijn toveren. Nee geen stickers, plastic mag niet meer. Hoe proactief of reactief moeten we zijn? Biomassacentrales vol geïmporteerd hout uit Canada? Welke kledingindustrie is nog schoon?

De tijdsgeest is zeer bewegelijk. Dan nog de weegschaal met daarop ethische belangen tegenover economische belangen. Hoe ga je om met een op het milieugebied behoorlijk nalatige olieproducent waar je een hoog rendement mee behaalt en waar je ook nog hun pensioenuitvoerder voor bent? Waar ligt het kantelpunt bij beleggen als de pensioenen weer niet geïndexeerd kunnen worden? Ethische grenzen zijn een rekbaar begrip. Hoe ver mag je die grenzen oprekken en op grond waarvan. Zo vormen ethische dilemma’s een dilemma in zichzelf, goed om onder de loep te leggen.

Niets doen is echter geen optie. In ieder geval open en transparant zijn, binnen en buiten Achmea. Dilemma’s uitspreken Zo consequent mogelijk, in alle lagen, duidelijke regels zonder dogmatiek. Ethiek kan ook praktisch. Ik denk ik dat ik voor de vrijdagmiddagborrel wat aanpassingen doorvoer. Nieuw: Oostvaarderherten-bitterballetjes in een duurzaam geteelde bonensaus. Er zijn er ook gewone ballen. Die zetten we uit het zicht. Hebben we onze collega’s in ieder geval aangespoord verantwoord te kiezen.: